Tomaten

Tomaten, Lycopersicon esculentum, zijn al lang favoriet in de groentetuin en tuiniers hebben een schat aan keuzes als het gaat om kleur, vorm, grootte, smaak en groeiwijze. Met een beetje planning, voldoende water en een fatsoenlijke grond, kunnen een paar planten je veel sappige tomaten geven.

Tomaat beschrijving en groeiwijzen

Technisch gezien een fruit, produceren tomaten kleine, puntige gele bloemen die zelfbestuivend zijn. Net als andere leden van de aardappelfamilie houdt het van warmte en zon.

In de loop der tijd zijn rassen aangepast en gekweekt voor de specifieke klimaatomstandigheden van de regio waarin ze groeien. Deze hybride tomaten zijn ontwikkeld voor grootte, smaak en ziekteresistentie. Er is ook een hernieuwde interesse in heirloom tomaten, die gewaardeerd worden voor hun onovertroffen smaak, unieke vormen en prachtige kleuren.

Groeiwijzen

De tomatenplanten hebben twee soorten groeiwijzen. Er zijn tomatenplanten die 1 hoofdgewas hebben waar je dus één keer een hoop vruchten van kunt afnemen. Dit is handig voor diegenen die hun oogst kunnen invriezen of drogen. De compactere planten van deze versie zijn ideaal aangezien ze niet al te veel zorg nodig hebben. Je hebt ook tomatenplanten die continu vruchten hebben, tot het begint te vriezen. Deze hebben wat meer hulp en onderhoud nodig.

Oogst

Hoe lang je moet wachten om je tomaten te oogsten, hangt af van het type tomatenplant. Vroege seizoenstypes zijn klaar in 40 tot 60 dagen, middenseizoen rassen duren tussen de 60 en 80 dagen en laat seizoenstypes duren 80 dagen of langer. Het zaadzakje of planten kaartje dat aan de tomaat is bevestigd, geeft aan welke dagen er geoogst moeten worden.

Groeiomstandigheden bij tomaten

Zoals de meeste groenten groeien tomatenplanten het best in de volle zon, in goed gedraineerde grond die verrijkt is met organisch materiaal. Planten die geteeld worden in bodems waar makkelijk plassen ontstaan, zullen verrotten en afsterven. Ze hebben regelmatig water nodig, en tijdens warm weer hebben ze dagelijkse extra water nodig.

Teelt in containers

Tomaten zijn uitstekende kandidaten voor het tuinieren in containers en sommige variëteiten zijn geschikt voor gebruik in hangmanden, zoals de cultivar ‘Tiny Tim’. Kies een container die minstens 3 tot 5 liter grond bevat en een drainagegat in de bodem heeft. Houd er rekening mee dat containers snel kunnen uitdrogen en dat planten dagelijks water nodig kunnen hebben. Kersen- en vroeg dragende rassen zijn gemakkelijk te telen in potten als de ruimte beperkt is, maar zo goed als elk ras zal werken.

Teelt

Tomaten kunnen worden gekweekt uit zaad of worden gekocht als zaailingen in verpakkingen. Wacht voor het planten in de open lucht tot de grond is opgewarmd en alle gevaar voor vorst is geweken. Afhankelijk van het lokale klimaat is het geschikt om in het voorjaar, de zomer en de herfst tomaten te planten.

Startende zaden binnenshuis

Voor degenen die een voorsprong willen, start je de zaden binnenshuis vier tot zes weken voor de laatste vorst.

Vul veenpotten met een potmix en laat de grond bezinken door een kleine hoeveelheid water toe te voegen tot het vochtig is.
Plant één tot twee tomatenzaadjes een halve centimeter diep in het midden van elke pot. Bevochtig de grond opnieuw.
Plaats de potten op een warme plaats die het grootste deel van de dag zon krijgt, zoals een keukenraam.
Geef water als de grond droog aanvoelt en laat de zaden ongeveer vijf tot tien dagen ontkiemen.

Stappen voor buitenshuis planten

Als je je tomatenplanten begonnen bent met zaad, zijn de planten klaar om in de tuin verplant te worden vanaf ze vier tot zes centimeter groot zijn. Hieronder zijn enkele basistips voor het planten:

Plant je tomatenplanten iets dieper dan dat ze in de container groeien. Hierdoor kan de plant een stevige basis ontwikkelen.
Plaats meerdere planten op 2 meter afstand van elkaar. Dit zorgt voor een goede luchtcirculatie, waardoor problemen met ziekten beperkt worden.
Zorg voor een soort ondersteuning van je tomatenplanten zodra je ze plant, zoals een draadkooi. Dit vermindert de schade aan de wortels. Een kooi gebruiken zorgt ervoor dat de vruchten en de bladeren van de grond en uit de buurt bodemziekten blijven.

Potentiële problemen vermijden

Tomaten zijn gevoelig voor verschillende problemen, zoals plagen, schimmels, virussen en bladziektes. Vermijd de meeste problemen door preventieve maatregelen te nemen, zoals het kiezen van ziekteresistente rassen en te zorgen voor goede tuin hygiëne en teelt gewoonten.

Teelt geen tomaten op dezelfde plaats waar ze het jaar ervoor zijn geteeld of waar andere leden van de Solanaceae-familie hebben geteeld, zoals aubergines of aardappelen.
Als je tomatenplanten klaar zijn met hun vruchten te produceren, haal ze dan uit de tuin en maak de plantplaats schoon. Gooi eventuele zieke planten eruit, niet in de compost.
Als je sigaretten rookt, raak de tomaat dan niet aan. Als je dat wel doet, kan je het tabaksmozaïekvirus overdragen op de plant. Was je handen grondig voordat je je ze aanraakt.
Als je last hebt van ongedierte zoals kleine sapzuigende bladluizen op je planten, besproei dan de hele plant met een spray tegen bladluizen. Het is vriendelijker voor het milieu en de lokale bestuivers.
Als je niet oplet, kan een tomaten hoorn worm in enkele dagen tijd een tomatenplant verslinden, waardoor je gewas verpest wordt. Deze grote groene rupsen veranderen in een mot en met hun vermogen om zich te mengen met het bladerdek kan de helft van de bladeren van je plant weg zijn voordat je een probleem opmerkt. Donkere uitwerpselen op het blad zijn een teken van een hoorn worm probleem. Als je je harde werk niet wilt opofferen aan het lokale ecosysteem, is het verwijderen van het ongedierte net zo eenvoudig als het plukken van de plant en het laten vallen van de rups in een emmer met zeepwater.
Als de buitentemperatuur boven de 29-33 graden stijgt of als de omstandigheden extreem vochtig zijn, stoppen tomatenplanten met het zetten van fruit. Houd de planten gezond tot gunstigere omstandigheden terugkeren.

Vergeet niet dat uitgedroogde planten kwetsbaarder zijn voor ongedierte en ziekten, dus regelmatig water geven, de juiste afstand tussen de planten en een gezonde bodem helpen je planten te beschermen. Het is gemakkelijker om tomatenplanten gezond te houden dan om te proberen om een probleem op te lossen.

Voordelen van tomaten voor je gezondheid

Naast een lekkere smaak hebben tomaten alles in zich wat betreft hun voedingswaarde. Voor wie calorieën telt, heeft een 100 gram (middelgrote) tomaat slechts 18 calorieën, waardoor het een caloriearme voeding is en geen vet bevat.

Tomaten zijn ook een uitstekende bron van vitamine C, A en B-complex, plus mineralen zoals kalium, antioxidanten en voedingsvezels. Wetenschappelijke studies tonen aan dat de antioxidanten in tomaten helpen beschermen tegen bepaalde kankers, zoals prostaat-, borst-, colon- en longkanker, en ook tegen tumors van de alvleesklier.

Voeg meer smaak toe met tomaten

Keukens over de hele wereld gebruiken tomaten in hun recepten als smaakvol hoofdingrediënt. Ze zijn veelzijdig in hun gebruik in de keuken, worden gebruikt in alles van jam, sauzen, soepen, stoofschotels, kruiden, pasta, vlees en vegetarische gerechten. Tomaten worden ook lekker vers gesneden en gebruikt in salades, salsa’s, hapjes, sandwiches of gegeten met een vleugje zout en peper. Welke manier je ook kiest, tomaten voegen een finishing touch toe aan vele recepten.

De onmisbare tomaat

Tomaten zijn niet weg te denken uit tuinen en keukens over de hele wereld en zijn relatief eenvoudig te kweken, mits ze in de gewenste groeiomstandigheden geteeld worden. Met de vele soorten is er zeker en vast een tomaat die past bij jouw smaak.